اجزای سیستم خنک کننده موتور

همانطور که در پست قبلی توضیح دادیم موتور های احتراق داخلی با تبدیل انرژی گرمایی به انرژی مکانیکی وظیفه خود را انجام می دهند. این موتور ها دمایی حدود 250 درجه فارنهایت تولید می کنند و ظرفیت دمای 400 درجه را هم دارند که در دمای بالای 400 درجه فعالیت خود را متوقف کرده و خاموش می شود.طبق تحقیقات انجام شده فقط 30 درصد از این گرما به حرکت تبدیل می شود و 70 درصد از انرژی گرمایی باعث افزایش دمای موتور و داغ شدن بلوک سیلندر می‌شود.

سیستم خنک کننده وظیفه دارد دمای موتور را در بازه ای امن ثابت نگهدارد و این کار را با پمپاژ کردن مایع خنک کننده از رادیاتور به مجاری موتور انجام می دهد.البته این عمل با همکاری اجزای مختلف انجام می شود و هماهنگی تمامی این اجزا را لازم دارد.

حال می خواهیم این اجزا را به صورت مختصر با هم مرور کنیم و ببینیم هر کدام چه وظیفه ای را بر عهده دارند:

1-مایع خنک کننده

در اکثر صنایع از آب و هوا به عنوان سیال خنک کننده استفاده می شود.خودروهای کمی وجود دارد که سرد کردن ماشین با هوا انجام شود مثل فولکس بیتل(قورباغه ای) یا موتور سیکلت های با حجم موتور پایین ولی زمانی که حجم موتور افزایش می یابد و احتیاج به خنک کننده قوی تری می باشد از آب استفاده می شود.البته از مایع های دیگری که باعث کاهش دمای انجماد و افزایش نقطه جوش می شود مانند اتیلن گلیکول  یا پروپیلن گلیکول استفاده می شود که هر کدام از آنها علاوه بر خاصیت های گفته شده باعث جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی هم می شوند.به پیشنهاد متخصصین بهتر است که از آب خالص به تنهایی استفاده نشود و از محلول آن با ضدیخ استفاده شود.

2-رادیاتور

کلمه radiate به معنای پرتو افکندن و تشعشع کردن  و radiator به معنای تشعشع کننده و خنک کننده می باشد.به این منظور رادیاتور محلی است  با پره های عمودی باریک که آب از بالای آن به داخل این پره ها هدایت می می شود و به دلیل این که بین این پره ها فضای خالی وجود دارد هوا می تواند از بین آنها عبور کند.عبو هوا از بین این پره ها باعث خنک شدن بدنه رادیاتور و در نتیجه خنک شدن آب می شود.

3-درب رادیاتور

به دلیل دمای بالای آب خروجی از موتور و همچنین سرعتی که دارد فشار آب داخل رادیاتور بسیار بالاست. به همین دلیل درب رادیاتور متحمل فشار بسیار بالایی می باشد.درب رادیاتور علاوه بر ممانعت از خروج آب داخل رادیاتور، برای جلوگیری از آسیب به رادیاتور با خارج کردن بخار آب داخل رادیاتور فشار داخل آن را کاهش می دهد.در خودروهایی که از درب رادیاتور معمولی رزوه ای استفاده می شود قطعه به نام سوپاپ رادیاتور به طور جداگانه نصب می شود و این عمل را انجام می دهد.

4-مسیرهای انتقال از رادیاتور به موتور

برای انتقال مایع خنک کننده از شیلنگ ها (جنت) و لوله هایی استفاده می شود که با توجه به محل، از آن ها استفاده می شود.در تمامی خودرو ها برای ورودی و خروجی آب رادیاتور از شیلنگ و برای آب ورودی و خروجی موتور از لوله ها استفاده می شود.جنت ها از جنس لاستیک منعطف تولید شده اند که داخل بدنه آنها سیم هایی برای افزایش مقاومت در مقابل دمای بالا و جلوگیری از پارگی استفاده می شود.لوله ها هم از آلومینیوم، استیل یا آهن آبکاری شده تولید شده اند.

5-ترموستات

موتور خودرو احتیاج به یک دمای ثابت برای ارائه بهتری عملکرد خود دارد.در صورتی که آب مدام در مجاری موتور در حال گردش باشد مانع گرم شدن موتور می شود.پس از ترموستات در میانه مسیر و خارج از موتور استفاده می شود تا در زمان نیاز دریچه باز شود و اجازه ورود آب به داخل موتور را بدهد.ترموستات با توجه به فصل و نوع خودرو متنوع بوده و هر کدام به شکلی طراحی شده اند که در دمای مشخصی باز شوند.

6-واترپمپ

برای انتقال سریع از موتور به رادیاتور و همچنین گردش آب داخل موتور نقش خود را ایفا می کند.همانطور که واترپمپ در خنک شدن موتور کمک میکند در گرم شدن ابتدایی موتور هم دخالت دارد.به این شکل که زمان روشن شدن موتور، ترموستات بسته شده و اجازه ورود آب به رادیاتور را ندارد و با گرداندن آب داخل موتور باعث می شود آب گرم داخل موتور به گردش دربیاید و موتور را زودتر گرم کند.

واترپمپ ←بلوک موتور←سرسیلندر

ولی زمانی که ترموستات باز می شود مقداری مسیر حرکت آب تغییر می کند و راه طولانی تری را باید طی کند تا از واترپمپ به موتور برسد و آن هم به این دلیل است که آب خروجی از موتور به رادیاتور رفته و دمای آن کاهش یابد.

واترپمپ ← بلوک موتور ← سرسیلندر ← ترموستات ← رادیاتور

برای آشنایی بیشتر با روش کار هر کدام از این اجزا توضیحات بیشتر ومفصل تری لازم است که در این مقاله نمی گنجید و هدف از این پست نام بردن از بخش های مختلف این سیستم است. بخش تحقیقات و تولید محتوای مجموعه سنگین مارکت این راه را ادامه خواهد داد و تا پایان این مسیر گام به کام پیش خواهد رفت.